Pablo Picasso và những nàng thơ trong sự nghiệp của ông

Nền nghệ thuật hiện đại trở nên bão hòa bởi sự hiện diện của những người đàn ông đã được đặt lên cương vị thần thánh vì những kiệt tác và thành tựu của họ. Theo thời gian, những con người tiên phong hàng đầu này đã trở thành nhân vật thần thoại với những hành vi lập dị và khó đoán gắn liền với họ – những người nghệ sĩ.

Bức ảnh Dora Maar và Pablo Picasso trên bãi biển, tháng 9 năm 1937. © Tate. Hình ảnh được phát hành trong Creative Commons CC-BY-NC-ND (3.0 Unported) – Eileen Agar.

Lấy ví dụ như Pablo Picasso, một họa sĩ huyền thoại và đồng thời là cha đẻ, người sáng lập nên Chủ nghĩa Lập thể. Phương thức hoạt động của ông được ghi dấu bởi một thứ năng lượng bùng nổ đến mức người nghệ sĩ đã lấy hình tượng Minotaur, một loài động vật nửa người nửa vật, làm hiện thân cho tính cách của chính mình. Sự kiện đặc biệt này nói lên rất nhiều điều về một người nghệ sĩ yêu phụ nữ nhưng lại đặt họ ở ví trí không ngang bằng so với thiên tài của mình.

Bên trái: Henri Matisse – Tác phẩm khắc minh họa của Henri trong Montherlant Pasiphae, Song of Minos (The Cretan), Paris, Martin Fabiani, 1944. Sylvie Mazo Collection © H. Matisse Succession. Ảnh © Bouquinerie of the Institute / Bên phải: Pablo Picasso – Mask of Minotaur, 1958. Chất dầu trên gỗ, 85 x 53,5 cm. Bộ sưu tập riêng © Picasso Succession 2018 © Claude Germain Photography.

Nhiều bài viết được ra đời để kể về cách Picasso khắc họa những người phụ nữ xung quanh ông. Tuy nhiên, phải đến đầu những năm 2000 khi một trong những cô cháu gái của ông, Marina Picasso, công khai bày tỏ nỗi thống khổ của gia đình cô do lối sống ái kỉ của người nghệ sĩ, chủ đề này mới được đưa ra bàn luận. Việc bóc tách huyền thoại về hình ảnh một người tình xấu xa vẫn tiếp diễn trong thời gian gần đây khi bậc thầy vĩ đại của chủ nghĩa Hiện Đại bị chỉ trích công khai vì những hành động kì thị và khinh miệt phụ nữ.

Gần đây, một sự việc đã xảy ra tại Bảo tàng Picasso ở Barcelona sau khi một giáo sư nghệ thuật và các sinh viên của cô ấy tổ chức một cuộc biểu tình im lặng trong trang phục áo thun đen trắng in những câu nói “Picasso, kẻ ngược đãi phụ nữ” và “Picasso, cái bóng của Dora Maar.”

Cuộc biểu tình “im lặng” tại Barcelona.

Đây không phải là một trường hợp đơn lẻ vì một số cuộc biểu tình có tính chất tương tự đã diễn ra trong vài năm qua, bao gồm một buổi biểu diễn năm 2018 của nghệ sĩ Emma Sulkowicz khi cô đứng trước bức tranh Les Demoiselles d’Avignon của Picasso tại MoMA ở New York với trang phục hoa thị. Cùng năm đó, nghệ sĩ và nhà hoạt động xã hội Michelle Hartney đã thể hiện luận điểm của mình tại Bảo tàng Nghệ thuật Metropolitan bằng cách thêm dòng chữ trên bức tường của chính cô ấy nằm bên cạnh bức tranh của Picasso, để phản biện gay gắt câu nói nổi tiếng của nghệ sĩ “Mỗi lần rời bỏ một người phụ nữ, tôi nên thiêu đốt cô ấy. Hủy hoại người phụ nữ và phá hủy quá khứ mà cô ấy đại diện.”

Những người tình và nàng thơ của Picasso

Picasso bị ám ảnh bởi phụ nữ ngay từ khi còn nhỏ sau khi có cơ hội đi đến các nhà thổ ở miền nam Tây Ban Nha, nơi cha ông đã đưa ông đến để rèn luyện nên nhân cách một người đàn ông chuẩn mực. Trong suốt khoảng thời gian ấy, người nghệ sĩ đã mang ham muốn tình dục vô độ và điều này được phản ánh trong hành trình sự nghiệp của ông. Picasso mê đắm tất cả những người phụ nữ mới xuất hiện trong cuộc đời ông và điều này khiến ông có hai vợ, sáu tình nhân và một loạt các cuộc tình ngắn hạn.

Người phụ nữ có tầm quan trọng đầu tiên trong cuộc đời của Pablo Picasso là Fernande Olivier, một nàng thơ và nguồn cảm hứng nghệ thuật của ông trong suốt mối tình kéo dài 7 năm của họ. Hai người gặp nhau vào năm 1904 và chỉ một năm sau, họ bắt đầu chung sống với nhau trong studio của ông. Picasso và Olivier đều dùng thuốc phiện, cả hai đều rất nóng nảy và thường xuyên không trung thực với nhau. Tình huống như vậy khiến Picasso nổi cơn ghen và trở nên vô cùng muốn chiếm hữu bà. Ông bị cáo buộc là đã từng nhốt Olivier trong studio của họ và bỏ đi.

Fernande Olivier.

Năm 1917, ông gặp Olga Khokhlova, một nghệ sĩ múa ba lê người Nga gốc Ukraine tại Ballets Russes và là người phụ nữ trở thành người vợ đầu tiên của ông. Dần dần, bà ấy nghỉ việc ở công ty và cùng Picasso đi du ngoạn đến Barcelona, ​​nơi bà có dịp gặp mặt gia đình của ông. Bà đã được khắc họa trong các tác phẩm như Portrait of Olga in an Armchair (1918). Hai người đã tranh cãi với nhau rất nhiều và Picasso nhanh chóng bị Marie-Thérèse Walter làm cho mê đắm vào khoảng cuối những năm 1920. Năm 1935, Khokhlova đã ly thân với Picasso sau khi phát hiện ra rằng Walter đang mang thai đứa con của ông nhưng người họa sĩ đã từ chối ly hôn. Khokhlova đã được khắc họa trong các tác phẩm như The Minotaurmachy (1935) và Bullfight: Death of the Torero (1935) như một con ngựa bị con vật thần thoại Minotaur húc.

Olga Khokhlova.

Marie-Thérèse Walter có lẽ là tình yêu lớn nhất trong cuộc đời của Picasso. Bà là người dịu dàng, ngoan ngoãn và là nguồn cảm hứng cho một số bức tranh và tác phẩm điêu khắc gợi cảm nhất của ông. Nhờ vóc dáng của mình, Walter là một nàng thơ và hình mẫu lý tưởng cho thời kỳ chủ nghĩa Siêu Thực. The Large Still Life with a Pedestal Table (1931) là bức chân dung lấy hình ảnh của chính Walter hoặc Sleeping Nude (1932) thể hiện sự say mê của người nghệ sĩ với những thú vui xúc cảm từ Walter. Trong Guernica (1937), ông đã thể hiện những nét trẻ trung của Walter như một chủ đề về sự ngây thơ trong khi với tác phẩm The Farmer’s Wife (1938), ông coi Walter là biểu tượng cho sự thờ ơ của các quốc gia châu Âu trước sự tàn phá của phe Phát-xít dành cho Cộng hòa Tây Ban Nha.

Bên trái: Pablo Picasso – Femme écrivant (Marie-Thérèse), 1934, Gandalf’s Gallery / Bên phải: Pablo Picasso – Nude, Green Leaves, and Bust, 1932, hermien_amsterdam.

Dora Maar, Françoise Gilot, và Jacqueline Roque

Năm 1935, Picasso được giới thiệu với Dora Maar, một nhiếp ảnh gia, nhà thơ và họa sĩ tài năng và đã làm cho Picasso sững sờ ngay lập tức tại quán cà phê Les Deux Magots ở Paris khi bà lấy một con dao và cắm nhanh nó vào bàn giữa mỗi ngón tay của mình. Không giống như Marie-Thérèse Walter, một người hiền lành và thụ động, Dora Maar kích thích hơn nhiều, đặc biệt là về mặt trí tuệ. Mối quan hệ của họ rất mãnh liệt vì Maar là một phần của phong trào Siêu Thực và người nghệ sĩ theo đúng nghĩa. Cô được khắc họa trong Portrait of Dora Maar (1937).

Françoise Gilot là người tình và nàng thơ khác của Picasso từ năm 1944 đến năm 1953, đồng thời là mẹ của các con Claude và Paloma của ông. Rất nhanh chóng, cô đã thay thế Dora Maar làm tình nhân chính thức và trở thành người nắm giữ hạnh phúc của ông. Việc này đã tạo ra thành quả là những sản phẩm đồ gốm sứ, tác phẩm điêu khắc và loạt phim Joy of Life xuất sắc của ông.

Pablo Picasso và Francoise Gillot năm 1951.

Người phụ nữ quan trọng cuối cùng cần được nhắc đến là Jacqueline Roque, người vợ, nàng thơ và trợ lý trung thành của Picasso từ năm 1953 cho đến khi ông qua đời năm 1973. Khi hai người gặp nhau, bà 27 tuổi, vừa ly hôn và đang làm trợ lý bán hàng tại một cửa hàng tại French Riviera, nơi mà ông sản xuất ra sản phẩm đồ gốm của mình. Picasso có nhiều cảm hứng từ Roque và tạo ra những tác phẩm xoay quanh con người cô nhiều hơn bất kỳ phụ nữ nào khác được nhắc đến. Điều thú vị là vào đêm Picasso được chôn cất, Roque đã ngủ ngoài trời tuyết và nằm dài trên mộ của ông.

Bên trái: Chân dung của Dora Maar năm 1937 bởi Rogi André. Creative Commons / Bên phải: Pablo Picasso – Portrait of Dora Maar, 1937 tại Musée Picasso. Qua Yann Caradec.

Picasso và những người phụ nữ của ông – Giữa tình yêu và thù ghét

Từ góc nhìn đương đại, khó có thể hình dung nên sự nghiệp của Picasso nếu không có sự hiện diện của những nàng thơ, người vợ và tình nhân của ông. Bên cạnh tuyên bố này, bức chân dung đắt nhất được bán cho đến nay của nghệ sĩ, Nude, Green Leaves và Bust, mang hình ảnh của Marie-Thérèse Walter.

Picasso là một nhân vật nổi tiếng và sự hiện diện cùng hành vi của ông để lại hậu quả khủng khiếp. Khi nghệ sĩ qua đời, người vợ thứ hai của ông, Jacqueline Roque, đã cấm nhiều người trong gia đình đến dự đám tang của ông và việc này khiến Pablito, cháu trai của Picasso, đã tự tử trong khi Paulo, con trai của Picasso, chết vì chứng nghiện rượu do trầm cảm. Olga Khokhlova, Marie-Thérèse Walter, và Dora Maar đã treo cổ tự tử và thậm chí cả Roque cuối cùng cũng tự sát.

Bên cạnh đó, một số người cũng nhìn nhận mối quan hệ của Picasso với phụ nữ theo một hướng tương đối tích cực vì họ đã truyền cảm hứng cho sự nghiệp nghệ thuật của ông như được thể hiện trong bức chân dung đầy yêu thương và biểu tượng nghệ thuật. Một ví dụ điển hình là tình bạn giữa ông với Gertrude Stein nhưng điều đó cũng không thay đổi sự thật rằng Picasso là một người khinh miệt và đã đối xử thiếu tôn trọng với phụ nữ.

Người dịch: Đáo

Cùng tác giả

#Tag

họa sĩ Picasso Pablo Picasso picasso đảo

iDesign Must-try

/Ta biết gì về loạt tranh tự họa của các nghệ sĩ?/ - Picasso
/Ta biết gì về loạt tranh tự họa của các nghệ sĩ?/ - Picasso
Series /Ta biết gì về loạt tranh tự họa của các nghệ sĩ?/ là loạt bài giới thiệu và phân tích về chùm tranh tự họa của các họa sĩ…
Điểm tin nghệ thuật thế giới tháng 04/2023
Điểm tin nghệ thuật thế giới tháng 04/2023
Dove tung ra quảng cáo để thay đổi ‘lý tưởng làm đẹp độc hại’ của thanh thiếu niên, Fanta ra mắt bộ nhận diện thương hiệu toàn cầu, Mr.Doodle tổ…
Xưởng vẽ - khu biệt thự tiện nghi view biển Địa Trung Hải của Picasso được rao bán với giá 27 triệu USD
Xưởng vẽ - khu biệt thự tiện nghi view biển Địa Trung Hải của Picasso được rao bán với giá 27 triệu USD
Gần đây, xưởng vẽ của Pablo Ruiz Picasso đã được rao bán với giá trị lên đến 27 triệu USD. Khu biệt thự bên bờ sông này được xây dựng…
Pablo Picasso (Phần 2)
Pablo Picasso (Phần 2)
Trong phần hai của loạt hai bài về Picasso, ta tìm hiểu di sản của người nghệ sĩ có sức ảnh hưởng cực kỳ sâu rộng này, cũng như các…
Pablo Picasso (Phần 1)
Pablo Picasso (Phần 1)
“Tôi vẽ sự vật theo cách tôi nghĩ về chúng, chứ không theo những gì tôi thấy.” – Picasso nói như thế. Và dù khi ông hợp tác với Braque…
Điểm tin nghệ thuật thế giới tháng 11/2021
Điểm tin nghệ thuật thế giới tháng 11/2021
Các bạn có bỏ lỡ sự kiện nghệ thuật thế giới nào trong tháng 11 không? Đừng quên là chúng mình có hẹn với nhau vào mỗi cuối tháng để…