Tháp băng nhân tạo, giải pháp cung cấp nước cho người sống ở dãy Hymalaya khắc nghiệt
Trong tiếng Anh có một câu nói nổi tiếng, Keep It Simple và trở thành một trong những tuyên ngôn được sử dụng rộng rãi. Dân gian Việt Nam lại có một câu nói khác: Trong cái khó ló cái khôn. Có lẽ, cả 2 câu nói này đều đúng với câu chuyện dưới đây, kể lại cách mà người dân Ladakh tìm kiếm nguồn nước sinh hoạt, tưới tiêu mỗi ngày trong điều kiện thời tiết cực kỳ khắc nghiệt.
Ladakh nằm ở phía bắc của Ấn Độ, vùng đất này nằm giữa hai dãy núi cao nhất thế giới: dãy Himalaya và dãy Côn Lôn, với cảnh quan tuyệt đẹp nơi băng quyết quanh năm bao phủ. Người dân Ladakh phải đối diện với tình trạng thiếu mưa trầm trọng, đôi khi lại gặp lũ quét làm hại cây trồng và dân số nặng nề. Đây là nơi duy nhất trên thế giới mà một người đứng dưới mặt trời có thể cùng lúc bị say nắng và tê cóng vì lạnh.
Do lượng mưa ít nên nguồn nước phục vụ cho nhu cầu tưới tiêu chủ yếu là nước sông băng từ tuyết tan. Tuy nhiên, biến đổi khí hậu đã khiến cho vùng đất này trở nên khắc nghiệt hơn, số lượng sông băng ít và tan chảy sớm khiến những tháng quan trọng của mùa vụ thường thiếu nước.
Năm 2014, một kỹ sư cơ khí, ông Sonam Wangchuk, đã đưa ra giải pháp cho vấn đề thiếu nước ở Ladakh. Wangchuk có một ý tưởng đơn giản là muốn cân bằng lượng nước thiếu hụt bằng cách giữ nước từ tuyết tan trong mùa đông để dành đến mùa xuân, khi nông dân cần nước cho sản xuất nhiều nhất. Wangchuk nói: “Tôi từng nhìn thấy đá dưới cầu vào tháng 5 và hiểu rằng mặt trời làm cho băng tan chứ không phải nhiệt độ môi trường xung quanh”. Sau đó ông thực hiện ý tưởng xây dựng một “tháp băng” hình nón hai tầng.
Tháp băng được tạo ra theo nguyên lý vật lý đơn giản. Đầu tiên, một đường ống được đặt dưới lòng đất nối dòng nước đến nơi xây dựng tháp băng, thường là bên cạnh một ngôi làng. Nước phải đến từ độ cao lớn hơn khoảng 60 mét trở lên. Áp suất sẽ khiến nước phía thượng nguồn đổ về ống phía hạ lưu tạo ra một đài phun nước. Nhiệt độ không khí lạnh kết tinh các giọt nước thành băng và rơi xuống dần tạo thành một hình nón.
Tháp băng hình nón có diện tích tiếp xúc với mặt trời ít hơn làm giảm quá trình tan chảy, tháp đầu tiên cao hơn 6m và chứa được 150.000 lít nước. Tháp băng có thể đạt tới độ cao 24m và cung cấp nước tưới cho khoảng 10ha.
Điểm mạnh của tháp băng là nó hoạt động ngay cả ở độ cao thấp và trong nhiệt độ ấm. Trước đó, trong khu vực cũng đã có sông băng nhân tạo được tạo ra bằng cách đóng băng các dòng nước lớn nằm ở độ cao khoảng 4.000m. Tuy nhiên những sông băng nhân tạo này nằm ở xa và đòi hỏi nhiều công sức hơn.
Với cấu trúc dạng hình nón tháp băng có thể chịu được ánh sáng mặt trời trực tiếp và vẫn giữ được lượng nước cần thiết. Hiện nay Wangchuk đang cố gắng hoàn thiện hơn hệ thống xây dựng tháp băng của mình.
Không dừng ở đó, Wangchuk còn ước mơ biến những tháp băng thành những điểm thu hút khách du lịch bằng cách xây dựng các quán bar đá và các khách sạn bên trong. Ông nói: “Chúng tôi muốn lồng ghép truyền thống với công nghệ vì biến đổi khí hậu không thể giải quyết một mình.”
Vào năm 2016, Wangchuk vinh hạnh giành được giải thưởng Rolex và nhận được tiền tài trợ để thực hiện dự án tiếp theo – The Himalayan Institute of Alternatives. Wangchuk hy vọng sẽ tạo ra một không gian nơi những người trẻ từ các quần thể Himalaya khác nhau có thể đến và tạo ra các giải pháp cho vấn đề mà những người miền núi phải đối mặt. Nếu dự án thành công, ông hy vọng sẽ có cơ hội mang chúng từ New Delhi đến New York.
Nguồn: mymodernmet
Ảnh bìa: Ice Stupa Project
Người dịch: Cải