Rạn san hô Belize đã ra khỏi danh sách di sản thiên nhiên bị đe dọa

Tuy vậy, các chuyên gia vẫn rất thận trọng nhắc nhở rằng mối nguy hiểm của biến đổi khí hậu đối với các rạn san hô trên trái đất vẫn còn tồn tại dài dài.

Mối đe dọa chính vẫn còn đó. Nguy cơ lớn nhất [đe dọa san hô] tất nhiên là nước biển ấm lên.

John Bruno, nhà sinh thái học đại dương từ Đại học Bắc Carolina Chapel Hill

Rạn san hô lớn nhất ở bắc bán cầu đã không còn gặp nguy hiểm nữa. UNESCO chính thức đưa rạn san hô Belize ra khỏi danh sách các khu vực bị đe dọa. Kết quả này có được là nhờ những nỗ lực bảo tồn trong đó có lệnh cấm các hoạt động thăm dò dầu mỏ ở khu vực này mà chính quyền Belize đã đưa ra.

Một phần nhỏ rạn san hô Belize

Theo mạng lưới nghiên cứu Smithsonian, rạn san hô Belize là một phần của hệ thống rạn san hô dài gần 1.000 kilomet MesoAmerican – rạn san hô lớn thứ hai trên thế giới. Rạn san hô Barrier Belize có tới bảy địa điểm với các đặc điểm “đảo san hô vòng ngoài khơi, hàng trăm vịnh cát, rừng ngập mặn, đầm phá ven biển và cửa sông” và là “môi trường sống quan trọng cho các loài bị đe dọa như rùa biển, lợn biển và cá sấu biển Mỹ”.

Theo thông cáo báo chí của UNESCO thì rạn san hô Belize được đưa vào danh sách Các di sản thế giới bị đe dọa vào năm 2009 vì “rừng ngập mặn và hệ sinh thái biển bị hủy hoại, các hoạt động khai thác dầu ngoài khơi và phát triển các dự án xây dựng không bền vững”. Sau đó, ngoài lệnh cấm các hoạt động thăm dò và khai thác dầu mỏ ở đây, các quy định về lâm nghiệp cũng được đưa ra giúp bảo vệ rừng ngập mặn.

idesign ran san ho belize thoat nguy hiem 02 1
Rạn san hô Belize với Great Blue Hole nổi tiếng | Nguồn: Cahalpech

Chính sách mà chính quyền Belize đang thi hành là kết quả của những nỗ lực phản đối gay gắt từ các nhà hoạt động bảo tồn sau sự cố tràn dầu từ dàn khoan Deepwater Horizon vào tháng 4/2010.

“Khi chúng tôi tiếp cận gần hơn với các khu vực thăm dò và khai thác dầu mỏ, chúng tôi nhận ra rằng họ [chính quyền] đã ngăn ra từng khu vực và bán mọi thứ trong một khu vực biển ấy cho các công ty dầu mỏ”.

Janelle Chanona, giám đốc tổ chức bảo tồn biển Oceana

Các nhà khoa học cho biết họ đã nhận thấy các dấu hiệu của hiện tượng tẩy trắng san hô ở rạn san hô Belize. Theo một báo cáo từ tổ chức giám sát các rạn san hô Healthy Reefs for Healthy People Initiative thì vào năm 2015 và 2016, gần một phần tư diện tích rạn san hô ở ven bờ Belize đã có hiện tượng bị tẩy trắng.

San hô bị tẩy trắng khi nhiệt độ nước ấm lên bất thường khiến chúng không thể duy trì mối quan hệ cộng sinh với loài tảo zooxanthellae sống trong các ống của san hô.

Đối với san hô thì loài tảo này cung cấp tới 90% lượng năng lượng san hô cần để sinh tồn, cũng như màu sắc rực rỡ của chúng. Đổi lại san hô cung cấp cho loài tảo zooxanthellae khí CO2 và amoni cần cho quá trình quang hợp.
Khi môi trường xung quanh có những biến đổi bất lợi như sự tăng giảm nhiệt độ nước, ô nhiễm, bức xạ mặt trời quá mạnh… mối quan hệ cộng sinh giữa hai loài nữa sẽ bị phá vỡ. Tảo sẽ rời khỏi các ống của san hô khiến san hô mất đi màu sắc. San hô có thể sống sót một thời gian ngắn mà không cần tảo. Nhưng về dài hạn, chúng sẽ ‘chết đói’.
Nếu điều kiện bất lợi kéo dài quá lâu khiến tảo và san hô không thể cộng sinh trở lại, cấu trúc xương san hô sẽ dần bị bào mòn và khung của cả rạn san hô sẽ sụp đổ.

idesign ran san ho belize thoat nguy hiem 04
Ba tình trạng của san hô: Khỏe mạnh – Đang chết (bị tẩy trắng) – Đã chết (đã có rêu và tảo mọc trên xương)
Nguồn: Climate Signals

Nếu phần lớn các rạn san hô trên trái đất chết đi thì thiên nhiên sẽ mất đi những hệ sinh thái rực rỡ và giàu có nhất trong thế giới đại dương. Và nguồn thu nhập từ các hoạt động du lịch san hô cũng sẽ sụt giảm.

Tuy rằng chưa có cơ sở để kết luận rằng rạn san hô Belize hoàn toàn an toàn nhưng đã có những dấu hiện tích cực cho thấy rằng con người có thể tạo ra những thay đổi sống còn ở những môi trường sống chúng ta từng gây ảnh hưởng nếu chúng ta thực sự để tâm vào đó.


Hệ sinh thái san hô lớn nhất thế giới, Great Barrier Reef, đã phải chịu những tác động nặng nề từ nhiệt độ tăng cao trong những năm gần đây. Hai năm trước, một luồng sóng nhiệt dưới nước tại Australia đã làm tổn thương rạn san hô đến mức các nhà khoa học cho biết nó sẽ không thể nào trở lại tình trạng ban đầu được nữa.

Năm 2016, chính phủ Australia đã đề nghị UNESCO cắt bỏ đoạn cảnh báo về nguy cơ rạn san hô Great Barrier Reef đang bị đe dọa ra khỏi một bản báo cáo để “tránh ảnh hưởng tới du lịch”.

idesign ran san ho belize thoat nguy hiem 01
Một ví dụ san hô ở Great Barrier Reef trước (phải) và sau (trái) khi bị tẩy trắng | Nguồn: XL Catlin Seaview

Việc cứu sống rạn san hô Belize mới chỉ là bước đầu. Điều quan trọng hơn cần làm là tiếp tục bảo vệ nó sau đó. Bởi vì, theo Smithsonian thì “các nghiên cứu gần đây cho thấy rằng tất cả rạn san hô trên trái đất sẽ có thể phải trải qua những đợt tẩy trắng nghiêm trọng ít nhất một lần mỗi thập kỉ.

Trong tình hình nhiệt độ đại dương tiếp tục tăng do biến đổi khí hậu, những đợt tẩy trắng này có thể sẽ diễn ra với tần suất cao hơn. Những hoạt động du lịch biển bằng tàu thuyền lớn và các hoạt động phát triển hay các cuộc xâm lấn của loài cá sư tử, giết hại nhiều loài sinh vật nhiệt đới khác hay các dòng chảy ô nhiễm” vẫn đang là mối đe dọa tới các rạn san hô.

Sự hồi phục của rạn san hô Belize chắc chắn là một tin tức tốt. Nhưng đó mới chỉ là điểm khởi đầu. Các rạn san hô chưa hoàn toàn thoát khỏi nguy hiểm. Chúng ta cần nhiều nỗ lực bảo tồn và các chính sách bảo tồn hơn nữa. Hoặc hành động hoặc nhìn những rạn san hô tiếp tục lọt vào danh sách bị đe dọa.

Hãy hi vọng và hành động để chúng ta sẽ không đánh mất thế giới đầy màu sắc này

Nguồn: The New York TimesBustle
Ảnh bìa: ALAMY
Dịch: Xanh Va

Cùng tác giả

#Tag

cây thành thị ô nhiễm rạn san hô belize Rạn san hô Great Barrier San hô trái đất nóng lên

iDesign Must-try

Bách khoa thư đầu tiên từ TK 19 về một trong các hệ sinh thái sống động và mong manh nhất Trái Đất
Bách khoa thư đầu tiên từ TK 19 về một trong các hệ sinh thái sống động và mong manh nhất Trái Đất
Một bài thánh ca giao hưởng cho hành tinh kỳ diệu dưới nước của chúng ta. Nhà sinh vật học và tác giả người Anh William Saville-Kent (10/7/1845 – 11/10/1908)…
6 nghệ sĩ sử dụng nghệ thuật lên tiếng bảo vệ Đại Dương
6 nghệ sĩ sử dụng nghệ thuật lên tiếng bảo vệ Đại Dương
Ngày 8 tháng 6 đánh dấu là Ngày Đại dương Thế giới, ngày lễ kỷ niệm toàn cầu về lá phổi xanh của hành tinh chúng ta và tất cả…
Thông điệp bảo vệ môi trường qua tác phẩm “Lá phổi đại dương”
Thông điệp bảo vệ môi trường qua tác phẩm “Lá phổi đại dương”
Nghệ sĩ thị giác người Pháp – Aude Bourgine, đã tạo nên những tác phẩm mang thông điệp bảo vệ môi trường và lên án hành động tàn phá thế…
Khám phá Bogobrush - thương hiệu bàn chải đánh răng bền vững
Khám phá Bogobrush - thương hiệu bàn chải đánh răng bền vững
“Chúng tôi muốn thay đổi quan điểm của mọi người về chiếc bàn chải đánh răng…” Bogobrush được đồng sáng lập bởi Heather McDougall và em trai John McDougall, cả hai…
Bureo - xưởng tái chế lưới đánh cá thành đồ chơi
Bureo - xưởng tái chế lưới đánh cá thành đồ chơi
Bureo, một xưởng sản xuất Mỹ, đã tìm ra cách để giảm số lượng lưới cá nhựa cũ. Quy trình của Bureo tập trung ở Chile. Net Positiva, chương trình…
Thiết kế bện cỏ thành cầu treo cuối cùng của nền văn hóa Inca
Thiết kế bện cỏ thành cầu treo cuối cùng của nền văn hóa Inca
Phương pháp làm cầu đã được truyền lại qua bao thế hệ nhưng gần như chẳng thay đổi gì. Một phần vô cùng quan trọng trong phong tục này là…