“Cuộc dạo chơi” trong thế giới sắc màu

Những nét vẽ ngẫu hứng cùng tông màu êm dịu với sắc xanh bầu trời chiếm phần chủ đạo, bóng người phụ nữ thướt tha trong gió là những ấn tượng đặc biệt đầu tiên mà người xem dễ dàng nắm bắt.

Monet đã lựa chọn góc nhìn cận cảnh để miêu tả người vợ và con trai mình, hướng mắt chính diện từ dưới lên đặt đường chân trời nằm ở 1/2 phía dưới bức tranh, mặt trời nằm ở sau lưng Camille cho bóng đổ ra phía trước bụi cây dưới chân nhân vật. Hình ảnh đối lập về chiều cao và tỉ lệ khung hình giữa Camille với cậu con trai Jean là cách Monet khơi gợi nhẹ nhàng về chiều sâu lớp cảnh trong bức tranh.

Nhờ cách sắp đặt bố cục và phối cảnh như vậy, Monet dễ dàng đưa người xem đồng cảm với tính thời điểm, song song với đó là tạo ra những khoảng không gian cho họa sĩ người Pháp thể hiện kỹ thuật đan sắc điêu luyện từ ngoài nắng sang phần bóng râm của mình.

Bảng màu trong Woman with a Parasol được tiết chế nhất định để ông tập trung miêu tả bầu không khí của buổi dã ngoại. Có thể thấy hòa sắc ở những phần ngoài nắng cũng như trong bóng râm đều được ông tinh chỉnh đạt cường độ và nhiệt độ màu ở mức gần tương đương. Bên cạnh đó là những nét vẽ đan xen, ‘quyện’ vào nhau giúp Monet gợi hình dung về cảm giác nheo mắt khi chúng ta nhìn vật thể ngoài nắng.

Trong những nghiên cứu cận cảnh về tác phẩm của Monet, người ta nhận ra rằng ông chỉ sử dụng 9 màu sắc cơ bản bao gồm: trắng Titan (trắng chì), vàng Chrome (vàng sáng-cam), vàng Cadmium, xanh Viridian, xanh ngọc lục bảo, Ultramarine của Pháp, xanh Coban, đỏ alizarin và đỏ Vermilion. Nếu zoom kĩ trong Woman with a Parasol, chúng ta sẽ tìm thấy hết những sắc này trong bức tranh.

Đến với nhân vật chính của bức tranh, hai mẹ con nhà Monet, hình ảnh đối lập không chỉ thể hiện ở tỉ lệ khung hình để tạo luật xa gần mà còn thấy rõ ở độ chi tiết miêu tả nên họ. Với cậu bé Jean ở phía xa, Monet gợi hình bằng những nét và màu sắc nhẹ nhàng, tối giản. Trong khi đó, người vợ Camille được ông khắc họa một cách tỉ mỉ hơn với những nếp gấp mềm mại từ chiếc váy và mạng che mặt đang bay trong gió.

Một chi tiết đắt giá đã được Monet sử dụng ở đây, bằng phương pháp ước lệ mà sắc xanh của trời và màu vàng ánh hiện diện trên bộ trang phục của Camille là cách cực kì tinh tế để Monet xây dựng nên cảm giác “Ấn Tượng” cho nhân vật chính.

Dễ dàng nhận ra đây là sự tán sắc của các vật thể lên nhau trong môi trường cùng một nguồn chiếu sáng, ánh phản chiếu đến từ bầu trời và màu hoa vàng từ dưới mặt đất đã tạo nên hình ảnh cực kì cuốn hút và bắt mắt, khiến người xem vô tình bị ‘mê mệt’ với “vẻ quyến rũ không rõ đến từ đâu” trong Woman with a Parasol.

Vượt qua những quy tắc hàn lâm

Trước khi trường phái Ấn Tượng lên ngôi, nghệ thuật thế giới là câu chuyện của Hiện Thực và Cổ điển. Mọi tác phẩm ở giai đoạn này luôn tuân theo những quy tắc khắt khe về mặt kỹ thuật và hình ảnh để được xem là một tác phẩm chất lượng. Chính vì vậy, một vài nghệ sĩ ở Pháp đã nung nấu tìm đến con đường sáng tạo được ‘thả lỏng’ hơn để đạt trạng thái tự do trong nghệ thuật và người dẫn đầu là Monet.

Tuy nhiên ông vẫn luôn đề cao tính kỷ luật và sự tận tâm khi thực hiện một bức tranh. Đằng sau sự ngẫu hứng và đôi khi là nét vẽ nguệch ngoạc ấy là quá trình dài nghiên cứu, học hỏi từ nhiều tiền bối đi trước như Johan B. Jongkind, Eugene Boudin,…

Monet thường vẽ hàng loạt bức tranh vào các thời điểm khác nhau trong ngày để ghi lại hiệu ứng của ánh sáng qua từng mốc thời gian. Khác với nhiều nghệ sĩ, ông cố gắng vẽ lại những gì nổi bật trong những buổi vẽ ngoài trời, sau đó tiếp tục tìm hiểu sâu hơn và hoàn thành nó một cách ưng ý tại xưởng của mình.

Không những vậy, một chủ đề cũng được Monet vẽ lại rất nhiều lần để tìm ra phương pháp xử lí tốt nhất cũng như ghi chép lại cảm xúc ở mỗi giai đoạn. Woman with a Parasol là một ví dụ điển hình, bên cạnh tác phẩm 1875, ông cũng sáng tác thêm 2 phiên bản khác với khung cảnh tương tự vào năm 1886.

Trong bức thư gửi nhà phê bình nghệ thuật Gustave Geffroy, Monet có viết: “Tôi làm việc chăm chỉ với một loạt các hiệu ứng khác nhau, nhưng vào thời điểm này trong năm mặt trời lặn nhanh đến mức không thể theo kịp nó … càng vẽ, tôi càng thấy rằng có rất nhiều việc phải làm để lột tả những gì tôi đang tìm kiếm: ‘tính tức thời’… “

Woman with a Parasol là bức tranh tiêu biểu về niềm khao khát nắm bắt khoảnh khắc và sự ám ảnh muốn biểu hiện những điều mình đã trải qua của Monet. So với những tác phẩm thuộc thời kì trước 1870 khi vẫn có mang nhiều âm hưởng của cổ điển thì giai đoạn 1870 – 1873 là những thử nghiệm bắt đầu với phong cách mới.

Từ 1874 trở về sau này là thời kì Monet thực sự thăng hoa với nghệ thuật và “Người phụ nữ với cây dù” đóng vai trò bản lề cho bước chuyển mình đó. Được xây dựng nền tảng dựa trên những thực hành mà mình đã nghiên cứu, Monet đã tìm thấy những gam màu trong sáng kết hợp nét vẽ uyển chuyển cùng cách xử lí không gian tinh tế và hòa sắc mang đậm chất “bầu không khí tức thời”. Tất cả đã giúp Monet định hình được phong cách của bản thân và phát triển nó lên đỉnh cao ở những năm kế tiếp.

Tình yêu dành cho Camille

Woman with a Parasol ngoài là một tác phẩm quan trọng với nghệ thuật, ở đó chúng ta còn được thấy câu chuyện tình cảm nhiệt thành mà Monet dành cho Camille. Sau những ngày dài trắc trở vì chia cách và khó khăn khiến họ rong ruổi khắp châu âu, đây là khoảng thời gian gia đình Monet chuyển về sinh sống tại Argenteuil, gần sông Sein. Nơi Monet, Camille và cậu con trai Jean được thực sự cùng nhau tận hưởng cảm giác tình yêu gia đình.

Với cách miêu tả vợ mình trong Woman with a Parasol, Camille hiện lên như một biểu tượng, sự tôn trọng đặc biệt dành cho ‘nàng thơ’ có ý nghĩa vô cùng lớn trong cuộc đời của danh họa người Pháp. Vì tình yêu với Monet mà Camille đã từ bỏ cuộc đính hôn với một thương gia giàu có để cùng Monet viết nên câu chuyện rực rỡ và đầy thử thách của hai người.

Để rồi khi Camille qua đời năm 1879, những ngày tháng sau của Monet thực sự khó khăn và ông không khỏi nhớ thương về bà. Monet vẫn luôn vẽ lại vợ mình bằng những mảng kí ức đẹp nhất trong tâm trí nhưng những nét vẽ giờ đây hỗn loạn và đầy day dứt. Những chất chứa trĩu nặng được đong đầy lên mặt toan bởi lát cắt cảm xúc mờ ảo dành cho tình yêu lớn nhất đời mình.

Và… khi nhìn thấy dòng tâm sự bằng sắc màu ấy, người ta hiểu rằng... Monet yêu Camille rất nhiều.