Ngành xây dựng chiếm đến 75% lượng tiêu thụ tài nguyên thiên nhiên của trái đất. Đá, cát, sắt và nhiều nguồn tài nguyên hữu hạn khác được khai thác với số lượng lớn để cung cấp cho thị trường. 

Ngoài ra, các công trình tạo ra một lượng lớn chất thải thông qua xây dựng, phá huỷ hoặc tu sửa. Ví dụ, ở Brazil, chất thải xây dựng có thể chiếm từ 50% đến 70% tổng khối lượng chất thải rắn đô thị. Chất thải này thường kết thúc tại các bãi chôn lấp và bãi rác thay vì được xử lý đúng cách, chúng ảnh hưởng đến hệ thống vệ sinh thành phố và tạo ra các bãi rác thải không được xử lý đúng cách.

Tuy nhiên, nếu được xử lý phù hợp, những chất thải này có thể trở thành vật liệu tiềm năng để tái sử dụng. Nếu chúng được đưa đến các điểm tập trung thích hợp và xử lý đúng quy chuẩn, các vật liệu tái chế này có thể thay thế vật liệu khai thác để tạo thành các công trình xây dựng mới, mang đến chất lượng tương đương với vật liệu truyền thống.

Tái chế là quá trình sử dụng các vật liệu bị loại bỏ để đưa chúng trở lại với chu trình sản xuất. Quá trình này làm giảm việc tiêu thụ nguyên liệu thô, giảm tổng khối lượng chất thải và có thể tạo việc làm cho hàng ngàn người. Để bắt đầu quá trình, cần thiết lập một hệ thống phân tách và thu thập vật liệu. Mặc dù ở mỗi quốc gia có sự phân loại khác nhau, nhưng chung quy thường có hai nhóm vật liệu chính. Nhóm đầu tiên gồm bê tông, gốm sứ, đá và vữa, đại diện cho hầu hết chất thải xây dựng. Nhóm vật liệu còn lại bao gồm gỗ, kim loại, thủy tinh, nhựa, thạch cao, và các loại chất liệu khác. 

Dưới đây là các vật liệu phổ biến nhất để tái chế:

1. Thép

Thép thường được tạo ra từ sự kết hợp giữa quặng sắt và than đá, chúng được nung nóng trong lò có nhiệt độ cao, hoặc bằng cách tái chế phế liệu thông qua lò điện. Việc tái chế thép đã có từ thời Đế chế La Mã, những người lính thu thập các dụng cụ chiến đấu sót lại ở các chiến hào để sản xuất vũ khí mới. Trên thực tế, thép có khả năng biến đổi vô tận để trở thành các vật thể mới mà không bị giảm chất lượng. Khi được tái chế, mức tiêu thụ điện giảm 80%, tác động đến môi trường thấp hơn và loại bỏ hoàn toàn việc khai thác nguyên liệu thô.

Cốt thép có thể sử dụng bê tông chịu lực, dây điện, đinh và ống kim loại làm từ phế liệu.

2. Bê tông

Tái chế bê tông giúp giảm đáng kể chi phí xây dựng. Để tái chế bê tông cứng, một máy nghiền đặc biệt được sử dụng để tạo ra một “cốt liệu tái chế”. Đến gần đây, bê tông tái chế chỉ được sử dụng như một lớp nền phụ. Nhưng qua các thử nghiệm cho thấy, vật liệu bê tông có thể tạo ra cấu trúc có cường độ chịu nén 30 đến 40 MPa bằng các công nghệ phù hợp. Quan trọng hơn, cốt liệu bế tông cũng nhẹ hơn từ 10% đến 15% trên một đơn vị khối lượng so với bê tông nguyên chất, trọng lượng ít hơn trên một mét khối giúp chi phí vật liệu, vận chuyển và tổng chi phí dự án được tiết kiệm hơn.

3. Gỗ

Việc khai thác gỗ từ lâu đã trở nên khá phổ biến. Gỗ cứng có thể tồn tại hàng trăm năm nếu được bảo quản đúng cách. Chúng được sử dụng trong các bộ phận có kết cấu lớn hoặc làm khung để sản xuất các đồ tạo tác khác như thùng, pallet hoặc hỗ trợ cho các mục đích khác nhau. Thậm chí các loại gỗ mềm hơn, có giá thành rẻ hơn cũng được tái chế trở thành nguyên liệu thô trong nghành công nghiệp sản xuất ván ép. Việc tái chế gỗ phổ biến nhất hiện nay là mài vụn hoàn toàn gỗ để sản xuất các tấm gỗ MDF, nguyên liệu để tạo ra các sản phẩm gỗ gia dụng hiện nay.

Ngoài ra, nếu quy trình trên không được áp dụng, có thể xử lý chất thải gỗ bằng cách đốt trong các lò công nghiệp để sản xuất sinh khối gỗ.

4. Thạch cao

Việc tái chế thạch cao trong xây dựng là việc khả thi, nhưng nếu không được xử lý đúng cách, nó có thể giải phóng ra chất hydrogen sulphide dễ cháy nổ và độc hại, làm ô nhiễm đất và nguồn nước ngầm. Tuy nhiên, nếu được xử lý phù hợp, thạch cao tái chế vẫn giữ được các đặc tính vật lý và cơ học như thạch cao thông thường với chi phí khá thấp.

5. Nhựa EPS

Nhựa Polystyrene giãn nở, hoặc nhựa EPS (Expanded Polystyrene), là một vật liệu có thể được tái chế tốt. EPS trở thành nguyên liệu thô để sản xuất các sản phẩm nhựa sau khi được nghiền nhỏ và nén dưới cường độ cao. Nó có thể được sử dụng để làm sản phẩm tiêu dùng như bao bì hoặc sản xuất panel trong kiến trúc xây dựng lót hoặc ốp tường, trần, nền kho lạnh, thậm chí là sơn.

6. Thủy tinh

Mặc dù chai thuỷ tinh và hộp đựng đều có thể tái chế, nhưng việc xử lý cửa kính có thể phải đối mặt với một loại các phản ứng không mong muốn. Do thành phần hoá học và nhiệt độ nóng chảy riêng nên không thể tái chế chung các loại thuỷ tinh với nhau, bao gồm các loại kính cửa sổ. Tuy nhiên, cửa kính có thể nấu chảy và tái sản xuất thành sợi thủy tinh, sau đó tích hợp vào nhựa đường hoặc thậm chí kết hợp trong vật liệu sơn vàng và trắng để phân cách làn đường. Kính vỡ có thể kết hợp với bê tông để tạo ra sàn và mặt đá granite.

7. Những vật liệu khác

Những vật liệu khác như kẽm, nhôm, bao bì, vải… cũng có thể tái sử dụng và tái chế. Tất nhiên, cũng có những chất như asbestos, sơn latex, dung môi hóa học, chất kết dính và sơn có chứa chì cần được xử lý cẩn thận để giảm tác động của chúng đến môi trường. Với những lo ngại ngày càng gia tăng về biến đổi môi trường, vật liệu xây dựng cần trở nên bền vững hơn, việc suy xét về vòng đời của vật liệu cũng vô cùng quan trọng.

Ngoài việc hạn chế khai thác nguyên liệu thô và giảm việc quá tải cho các bãi chôn lấp, tái chế vật liệu giúp tiết kiệm chi phí cho người tiêu dùng, giảm chi phí sản xuất, vận chuyển, giảm thiểu chất thải và thân thiện hơn với môi trường.

Biên tập: Thao Lee
Nguồn: archdaily