User Interface là khái niệm nhắc tới giao diện người dùng, phần hình ảnh thể hiện của sản phẩm số mà người dùng có thể tương tác được.

User Interface Designer (UI Designer) là người sẽ thông qua quy trình thiết kế (Design process) tạo ra giao diện cho ứng dụng, trang web hoặc phần mềm máy tính. Tập trung nhiều vào tính thẩm mỹ và dễ hiểu của hình ảnh.

Để có thể thiết kế ra một sản phẩm hoàn chỉnh, UI Designer còn cần phải phối hợp với UX Designer. Nhưng do tính chất công việc của hai vị trí này khá khác nhau, nên trong bài viết này mình sẽ chỉ chia sẻ những kiến thức xoay quanh UI Designer, hy vọng sẽ cung cấp những thông tin hữu ích cho các bạn đang quan tâm tới ngành này.

Trước tiên, sẽ là lợi thế cực kỳ lớn cho những bạn có xuất phát điểm là Graphic Designer khi muốn trở thành UI Designer. Do cùng mối quan tâm chính là yếu tố đồ họa và thẩm mỹ, nên hai lĩnh vực này có thể sử dụng chung những kiến thức nền tảng vào công việc.

Tuy nhiên, hơn 9 năm qua Hoàng cũng đã thấy rất nhiều bạn từ ngành khác đột ngột chuyển hướng và gặt hái những thành công nhất định. Vì thế, nếu bạn đã tìm hiểu đủ và cảm thấy thật sự thích thú với công việc này, thì hãy tự tin và nỗ lực theo đuổi nó tới cùng nhé.

Tương đồng với các cấp độ sáng tạo, người làm thiết kế UI cũng có những cấp độ khác nhau.

Minh họa bởi: https://www.behance.net/zinkase

Cấp độ 0: Người bắt đầu (The Beginner)

Với cấp độ này, khó khăn lớn nhất có lẽ là tiếng Anh – vì toàn bộ kiến thức của ngành này hiện tại chủ yếu là tiếng Anh nặng tính chuyên môn.

Hãy sục sạo internet, để tìm kiếm và đọc các khái niệm cốt lõi về UI Design như:

• What is User Interface

• Types of User Interface

• User Interface Elements

• The components of UI: Color, Grid Systems, Composition & Balance, Typography, Contrast, Consistency

• Basic principle of UI: Clear, Intuitive, Structured, Responsive, Consistent, Flexible

• Usability Design Pattern

• UI Design Process

Nếu bạn đến từ những ngành khác, hãy tìm hiểu thêm:

• Basic Principles Graphic Design

• 20 most Important Design Principle

Học cách sử dụng các công cụ chuyên dụng cho thiết kế:

• Sketch app (https://www.sketch.com/)

• Figma (https://www.figma.com/)

• Adobe XD (https://www.adobe.com/products/xd.html)

• Invision App (https://www.invisionapp.com/)

Ở cấp độ này, điều quan trọng bạn cần biết đó là “What – Cái gì” của từng kiến thức kể trên, bạn không cần phải hiểu tất cả, nhưng phải biết được có những gì và những thứ đó là gì.

Cấp độ 1: Tập sự (The Novice) – Copy

Lý thuyết cần đi đôi với thực hành thì mới hiệu quả, bạn không cần thiết phải biết hết toàn bộ các kiến thức đã kể ở cấp độ 0 thì mới bắt đầu thực hành.

Hãy ngồi xuống, làm ngay những thứ vừa mới đọc được. Bắt đầu bằng cách copy từ những Design có sẵn ở trên mạng.

Mình đã từng tập luyện bắt cách tải về những file thiết kế có sẵn từ những người đi trước, mở chúng ra xem kỹ khoảng cách, kích thước, màu sắc,… của từng thành phần trong đó.

Bạn có thể theo dõi và học theo các Designer nổi tiếng trên:

• Dribbble (https://dribbble.com/)
• Behance (https://www.behance.net/)
• Awwwards (http://www.awwwards.com/)

Tải các file thiết kế tại:

• https://www.sketchappsources.com/
• https://sketchrepo.com/
• https://freebiesui.com/
• https://www.invisionapp.com/inside-design/design-resources/

Ban đầu, hãy copy theo từng màn hình để tập cảm được bố cục, khoảng cách. Sau một thời gian, hãy copy theo từng flow (dòng) chức năng. Điều quan trọng ở cấp độ này là cần hiểu được “How – Làm thế nào”.

Lời khuyên: sau mỗi lần copy, hãy note lại ở đâu đó 5 thứ bạn nghĩ thiết kế đó đẹp – 5 thứ còn chưa đẹp. Sau một thời gian, bạn sẽ có một danh sách kha khá những gạch đầu dòng để tham khảo cho bản thân.

Rào cản lớn nhất ở cấp độ này có lẽ là “mau chán”, mình hiểu việc copy lại công việc người khác sẽ rất chán. Nhưng bất kỳ công việc nào cũng vậy, mới bắt đầu người ta sẽ phải làm đi làm lại rất nhiều lần một việc gì đó. Mình thích câu nói này của Lý Tiểu Long:

Tôi không sợ những kẻ biết 10.000 kiểu đá khác nhau, tôi chỉ sợ những người luyện 10.000 lần một cú đá.

– Bruce Lee

Vì thế, phải cần niềm đam mê thật sự và rất nhiều nỗ lực để bạn có thể đi tiếp.

Tuyệt đối đừng bao giờ lấy kết quả của quá trình này để đưa vào Portfolio (hồ sơ năng lực cá nhân), hoặc tự nhận là sản phẩm của bản thân. Hậu quả của nó sẽ cực kỳ tai hại cho sự nghiệp sau này của các bạn.

Cấp độ 2: Người học việc (The Apprentice) – Copy + Modify

Đây sẽ là thời điểm phù hợp để bạn tìm cho mình Mentor, Designer có kinh nghiệm hơn cho việc định hướng phát triển.

Lên tới cấp độ này, để có thể “Chỉnh sửa” thiết kế cho phù hợp với ngữ cảnh sử dụng, bạn cần phải hiểu thêm “Why – Vì sao” và “When – Khi nào”.

Bằng cách đọc xem những công ty công nghệ lớn hiện nay đang áp dụng từng loại thiết kế lên sản phẩm của họ ra sao, phổ biến có:

• Apple: https://developer.apple.com/design/human-interface-guidelines/ios/overview/themes/
• Google: https://material.io/design/
• Atlassian: https://atlassian.design/
• Microsoft: https://developer.microsoft.com/en-us/fluentui#/

Cái đẹp lúc này không còn dừng ở khiếu thẩm mỹ của Designer, mà nó còn phải phù hợp với tâm lý người dùng.

• Một số nguyên tắc tâm lý ảnh hưởng lên thị giác: https://hoang.moe/the-visceral-emotional/

Quan trọng là hãy luôn đưa ra nhiều hơn một phương án thiết kế, đi kèm với Pros và Cons (điểm mạnh – điểm yếu) của chúng. Đây cũng là lý do vì sao chúng ta cần Mentor, họ sẽ dựa vào kinh nghiệm để đưa ra những lời khuyên và nhận xét cho từng phương án. Thông qua đó, ta bắt đầu có được những kinh nghiệm của riêng mình.

Một cách khác để có được kinh nghiệm thực tế là từ Case Study (nghiên cứu điển hình), bạn có thể tìm thấy ở:

• Medium (https://medium.com/) với từ khóa: UX/UI case study
• Growth (https://growth.design/case-studies/)

Khó khăn: việc chọn lọc loại kiến thức để tiếp thu ở giai đoạn này bắt đầu dần quan trọng hơn. Tư duy của bạn đang dần chuyển từ “cái gì cũng đúng” sang “cái đúng cái sai”, vì thế nếu vô tình hấp thu những cái sai ở giai đoạn này, sẽ làm bạn bắt đầu có định kiến mỏ neo. Việc này gây cản trở cho thái độ tiếp nhận góp ý và thay đổi niềm tin sau này.

Ở cấp độ này, bạn đã có thể bắt đầu kiếm tiền nhưng phần lớn công việc vẫn đang là sao chép, vì thế hãy có mức giá hợp lý hoặc mức lương vừa phải.

Lời khuyên: hãy ưu tiên tìm kiếm những môi trường phù hợp để phát triển sự nghiệp với các yếu tố:

• Có các dự án đủ thử thách
• Có Mentor nhiều kinh nghiệm hướng dẫn
• Có sẵn các kiến thức đã được kiểm chứng qua thực tế

Và bắt đầu quan tâm tới những kỹ năng ngoài chuyên môn (Non-Expertise Skills)

Cấp độ 3: Người cộng tác (The Associate) – Copy + Modify + Improvement

Lên tới cấp độ này, bạn sẽ cần nhiều thứ hơn là kỹ năng chuyên môn. Mình sẽ dành một bài viết riêng cho nó.

Hy vọng bạn đã có được những thông tin bổ ích cho mình.

Tác giả: Hoàng Nguyễn

Về chủ mục

Nguyễn Xuân Hoàng (Hoàng Nguyễn)

Sinh năm 1988 tại thành phố Hồ Chí Minh, Hoàng Nguyễn là một trong những cá nhân tiên phong trong lĩnh vực Product Design tại Việt Nam.

Anh đã có hơn 10 năm kinh nghiệm làm việc trong lĩnh vực phát triển sản phẩm công nghệ, trong đó với hơn 5 năm thiết kế sản phẩm cho các công ty công nghệ tại Silicon Valley. Anh có 4 năm liền làm Giám khảo chuyên môn cho Behance Portfolio Review, Halography tại Việt Nam.

Hoàng Nguyễn hiện tại là Co-Founder và Product Design Coach tại GEEK Up – công ty phát triển sản phẩm công nghệ. Ngoài ra, anh từng viết bài cho GAM7, đóng góp nội dung sách: “EXPERIENCE – Xây dựng trải nghiệm trong thời đại khách hàng khó tính”, “Em muốn học thiết kế nhưng mẹ không cho!” và thường xuyên chia sẻ kiến thức chuyên môn cho cộng đồng.

Anh còn là Top Writer của 2 chuyên mục: Design, Creativity tại www.medium.com, nền tảng xuất bản kiến thức trực tuyến nổi tiếng nhất hiện nay.

Blog tiếng việt: https://hoang.moe/

Blog tiếng anh: https://hoangstories.medium.com/