2018 là một năm mà thiết kế khiến người dùng thất vọng khá nhiều. Mặc dù vẫn có một vài sản phẩm tốt nhưng hầu như thiết kế phần cứng và phần mềm đều không đạt tiêu chuẩn cơ bản đặt ra.

Càng hiểu biết về cách hoạt động cũng như ảnh hưởng của thiết kế, ta càng thích chia sẻ thông tin, mua nhiều vật phẩm và dành nhiều thời gian suy ngẫm về chúng. Dưới đây là những lỗi lớn về thiết kế trong năm 2018, từ các công ty công nghệ đến thiết kế máy bầu cử và sự kiện bỏ phiếu.

Bài viết dựa trên quan điểm của tác giả Katharine Schwab.

1. Khóa điện thoại và vỡ màn hình

Lúc Apple tung ra phiên bản điện thoại tân tiến nhất của hãng trong năm nay, thiết kế phần cứng không được chăm chút nhiều. Bạn phải chi 9 đô cho một chiếc khóa điện thoại để sử dụng sản phẩm của nhãn hàng với bộ tai nghe không kết nối bluetooth. Năm nay, sản phẩm bị người dùng phàn nàn vì quá dễ gãy và khó cất giữ nhưng lại trở thành sản phẩm Apple bán chạy nhất trên Best Buy.

Bởi đây là một sản phẩm quá nổi tiếng, khách hàng cần phải đổi đời máy thường xuyên, điều này minh họa cho quyết định loại bỏ jack cắm tay nghe của Apple năm 2016 vẫn là một vấn đề cho nhiều người dùng iPhone (đó cũng là lý do mà tôi vẫn sử dụng phiên bản iPhone 6S và sẽ tiếp tục gắn bó với nó lâu nhất có thể). Quyết định thiết kế của Apple đã tác động đến thị trường vì hầu hết những nhà sản xuất điện thoại thông minh đều vận hành theo một hướng nhất định – Mark Wilson của công ty Fast Company nhận xét rằng Pixel 3 cũng thiếu đi jack cắm tai nghe.

Một lý do nữa mà nhiều người dùng iPhone phàn nàn về thiết kế của công ty là vấn đề màn hình bị vỡ liên tục. Trong khi những nhà sản xuất điện thoại khác như Samsung tập trung nguồn lực để tạo ra một sản phẩm chống vỡ màn hình khi bị đánh rơi, 10 năm sau khi iPhone ra đời, Apple vẫn không thể giải quyết hay cải thiện vấn đề này.

Dù Apple đang tập trung vào các khía cạnh của thiết kế, hai vấn đề trên là minh chứng cho sự thiếu quan tâm trong việc cải thiện khả năng sử dụng và tính bền bỉ của sản phẩm. Năm 2018 là thời điểm mà vấn đề này không còn chấp nhận được nữa.

2. Một năm của sắc tối

Vấn đề liên quan đến phần cứng là một chuyện, nhưng cách mà các công ty công nghệ tác động đến người dùng thông qua thiết kế là một câu chuyện khác nữa.

Google đã ngừng cho phép người dùng sử dụng trình duyệt của công ty mà không tự động đăng nhập tài khoản của họ. Hầu hết chúng ta đều không biết về thay đổi quan trọng này, cho đến khi nhân viên viết mật mã và giáo sư tại đại học John Hopkins, Mathew Green, trình bày vấn đề này. Ông chỉ ra rằng pattern màu tối đang gỡ bỏ rào cản cho phép người dùng phân biệt dịch vụ Google và hoạt động trên trình duyệt. Green chia sẻ về tác động của thay đổi này đến quyết định ngừng sử dụng Chrome.

Bạn đoán xem điều gì tuyệt vời hơn nữa? T-Mobile cài đặt chuông reo giả để mô phỏng tình huống khách hàng kết nối nhưng thật ra không hề như vậy. Phần pattern màu tối dường như đang che giấu những sai phạm của công ty khỏi tầm mắt của khách hàng nhưng FCC đã phát hiện ra và phạt 40 nghìn đô la Mỹ cho hành động phi pháp này. Áp dụng luật pháp là một hành động đúng đắn bởi điều đó cho thấy rằng pattern màu tối là việc làm đi ngược lại với pháp luật, tương tự như việc đảm bảo sản phẩm tiêu dùng phải đạt ngưỡng an toàn.

Robot Alexa của Amazon đã khiến người tiêu dùng không khỏi giật mình khi đột nhiên bật cười một cách khá ghê rợn. Amazon đã nhanh chóng sửa lỗi nhưng câu chuyện này cũng là tình huống nhắc nhở về cách mà các phần mềm nên được thiết kế khi mang về nhà. Vì sao mà Alexa lại được lập trình để bật cười khi mới vận hành lần đầu? Alexa chỉ là một chú robot và không thể nào hiểu được tính hài hước là gì. Đây là minh chứng của một thiết kế không hoàn thiện, nhưng quan trọng hơn nó chỉ ra sự khác biệt giữa khả năng thật sự của một người trợ lý và điều mà người sáng tạo muốn chúng ta tin tưởng: rằng họ là bạn.

3. Thiết kế tồi gây nên ảnh hưởng lâu dài

Đây là một năm của những thiết kế lỗi hài hước từ Chính phủ và người thân của tổng thống Trump: Melania Trump đã tạo ra một logo kì dị cho sản phẩm đầu tay “Be Best”; chiến dịch tái cử của Trump đã cho ra đời những logo khôi hài cho Space Force. Chính phủ cũng đã phát hành đồng tiền kỉ niệm cuộc gặp gỡ giữa tổng thống Trump và tổng thống Kim Jong-un nhưng hành động này lại trông giống như việc quảng bá Bắc Triều Tiên và thủ lĩnh của họ.

Cuộc bầu cử giữa kì năm 2018 đã cho thấy sự tồi tàn trong thiết kế hệ thống bầu cử, không chỉ nói về mặt quy định.

Ở Broward, Florida, 3.7% người bầu cử đã vô tình không bầu cho chủng tộc Senate dù số lượng dân tộc này áp đảo về số lượng. Việc “bầu cử thiếu sót” này đã xảy ra trong nước nhiều hơn gấp 3 lần so với các quốc gia khác. Lý do để việc này xảy là do hướng dẫn ở thùng bầu cử được thiết kế quá tệ. Ở cột bên trái thùng bầu cử có một danh sách chỉ dẫn khá dài, và chủng tộc Senate được đặt ngay phía dưới cùng của trang. Những chủng tộc khác được đặt ở đầu trang tiếp theo. Người bầu cử sẽ lướt qua phần chỉ dẫn, do đó chủng tộc Senate cũng bị bỏ lơ. Bởi cuộc tranh cử quá sát sao với chỉ khoảng 15037 phiếu bầu, khả năng cao là thiết kế kiểu này không thể nào làm thay đổi kết quả và đền bù thiệt hại cho chủng tộc Senate trong 2 năm tới.

Thiết kế tồi trong cuộc bầu cử cũng diễn ra tại Texas, nơi gần 5 triệu người đi bầu ở 82 tỉnh sử dụng máy bầu cử Hart eSlate. Những người đi bầu cử nói rằng máy đã tự động đổi phiếu bầu của họ sang Senate khi chọn phần “straight ballot” để thực hiện bầu cử dân chủ. Thư ký liên bang của Texas đã đổ lỗi thay đổi này cho những người đi bầu và nói rằng họ không biết cách sử dụng máy bầu cử. Dù thế nào thì đây cũng là một lỗi về thiết kế. Việc con người không hiểu cách công nghệ vận hành không phải là lỗi của họ. Đó chính là hậu quả của thiết kế không được chăm chút kĩ lưỡng, đây là điều mà chúng ta không thể chịu đựng thêm nữa.

Tuy nhiên, thiết kế lỗi vẫn có thể hoạt động khá hiệu quả. Hãy quan sát cách mà các công ty công nghệ cung cấp các phần mềm không rõ ràng hoặc gây cảm giác bối rối cho người dùng. Điều này chứng minh được một điều rằng việc thiết kế bị lỗi không có nghĩa là chúng không đạt được mục đích vốn có mà là do người làm cố tình tạo ra.

Tác giả: Katharine Schwab
Người dịch: Đáo
Nguồn: Medium

• Tại sao đón nhận ‘lời chỉ trích’ là điều tốt cho thiết kế của bạn?
• Nhìn lại 12 xu hướng thiết kế giao diện nổi bật trong năm 2018
• Xu hướng thiết kế năm 2019